Zakład Aerologii Górniczej

ZAKŁAD AEROLOGII GÓRNICZEJ

Plac Gwarków 1, 40-166 Katowice

 

Kierownik Zakładu

dr hab. inż. Stanisław Trenczek
e-mail: strenczek@gig.eu
telefon: 32 32 46 606, 32 259 25 71

 

 

 

PRACOWNIA ZWALCZANIA ZAGROŻEŃ POŻAROWYCH

Kierownik

dr inż. Marek Więckowski
e-mail: mwieckowski@gig.eu
telefon: 32 259 25 64

 

 

 

PRACOWNIA WENTYLACJI, KLIMATYZACJI, ZWALCZANIA ZAGROŻENIA GAZOWEGO ORAZ WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ

Kierownik
mgr inż. Tomasz Goliwąs
e-mail: tgoliwas@gig.eu
telefon: 32 32 46 501

 

 

LABORATORIUM SAMOZAPALNOŚCI WĘGLA

Kierownik

dr Agnieszka Dudzińska
e-mail: adudzinska@gig.eu
telefon: 32 259 21 27

 

 

LABORATORIUM ANALIZY GAZÓW

Kierownik

dr inż. Marcin Karbownik
e-mail: mkarbownik@gig.eu
telefon: 32 3246 503

 

 

 

 

 

•    Ocena ryzyka zagrożenia pożarem endogenicznym. 
•    Ustalenie odpowiednich do uwarunkowań działań i środków do zwalczania pożarów podziemnych.
•    Prognozowanie zagrożenia pożarowego.
•    Określenie środków prewencji w celu obniżenia zagrożenia pożarowego.
•    Opracowanie programów komputerowych dla interpretacji wyników badań samozapalności węgla.
•    Wyznaczanie okresu inkubacji pożaru endogenicznego.
•    Ocena stanu zagrożenia pożarowego w rejonach eksploatowanych ścian zawałowych wykorzystująca metodę wskaźników WSS.
•    Ocena poziomu zagrożenia pożarowego w kopalniach węgla kamiennego za pomocą metody określania temperatury i masy zagrzanego węgla w zrobach ścian na podstawie analizy gazów zrobowych.
•    Określenie wpływu temperatury pierwotnej górotworu na naturalne wydzielanie się gazów z rozkruszonego węgla.
•    Badanie zmian rozkładu temperatury w złożu węgla oraz składu wydzielających się gazów w procesie jego zagrzewania i wychładzania.
•    Wyznaczania miejsc szczególnie zagrożonych pożarem endogenicznym dla zrobów ścian.
•    Badanie i określanie kierunków migracji gazów pomiędzy tamami, pokładami lub ruchami górniczymi.
•    Monitoring uwalniania gazów z gruntów w obszarach pogórniczych z uwzględnieniem samozapalności odpadów węglowych.
•    Monitoring zagrożenia pożarowego i składu gazów w procesie planowania i realizacji budów na terenach pogórniczych z uwzględnieniem samozapalności odpadów węglowych.
•    Monitoring zagrożenia gazowego obiektów posadowionych na terenach pogórniczych.
•    Badanie klejów, pian, antypirogenów i innych produktów stosowanych górnictwie oraz ocena ich wpływu na czujniki elektro-chemiczne monitorujące skład gazów w kopalniach.
•    Badanie klejów, pian, antypirogenów i innych produktów stosowanych górnictwie oraz ocena ich wpływu na okres inkubacji pożaru endogenicznego.
•    Badanie i ocena wpływu gazów desorbowanych w trakcie reakcji pyłów dymnicowych z wilgocią na pomiary gazowe w kopalniach.
•    Monitoring gazów w obiektach przemysłowych w celu identyfikacji zagrożeń dla zdrowia i życia ludzi. 
•    Monitoring gazowy w obiektach przemysłowych  w celu  określenia ryzyka przekroczenia granicy wybuchowości.
•    Wykonanie specjalistycznego sprzętu laboratoryjnego do precyzyjnej analizy gazów.

 

Zakres wentylacji kopalń

  1. Projektowanie wentylacji kopalń oraz obiektów przemysłowych i budowlanych
  2. Analizy kosztów wentylacji wraz z opracowaniem sposobów ich zmniejszania
  3. Opracowywanie schematów wentylacyjnych i potencjalnych kopalń wraz z ich analizą
  4. Ekspertyzy w zakresie zwalczania środkami wentylacyjnymi zagrożenia metanowego, pyłowego, pożarowego i radiacyjnego
  5. Wykonywanie charakterystyk wentylatorów głównych zgodnie z normą PN-70G-04161 wraz z analizą stabilności i ekonomiczności ich pracy
  6. Badanie migracji gazów w wyrobiskach górniczych z zastosowaniem gazu znacznikowego SF6.
  7. Badania szczelności obiektów za pomocą gazu znacznikowego SF6
  8. Wariantowa analiza upraszczania modelu sieci wentylacyjnej likwidowanej kopalni w warunkach współwystępowania zagrożeń aerologicznych
  9. Opracowanie technologii izolacji wyrobisk w likwidowanej kopalni metanowej.
  10. Wykonywanie zdjęć potencjalnych sieci wentylacyjnej kopalni
  11. Komputerowa charakterystyka sieci wentylacyjnej kopalń w programie Ventgraph.
  12. Projektowanie systemów wentylacji lutniowej
  13. Projektowanie systemów wentylacji odrębnej dla drążonych wyrobisk korytarzowych w pokładach metanowych
  14. Badania i oceny zagrożeń aerologicznych dla kolejnych etapów wyłączania z ruchu górniczego wyrobisk, rejonów, poziomów, szybów likwidowanej kopalni
  15. Obliczenia numeryczne (3D) prognozowanego rozpływu powietrza w wyrobiskach dołowych oraz stężeń metanu i pyłu w powietrzu  wentylacyjnym
  16. Obliczenia numeryczne wraz z analizą sieci wentylacyjnych projektowanych rejonów eksploatacyjnych w warunkach występowania zagrożeń: metanowego oraz pożarami endogenicznymi
  17. Obliczenia numeryczne oraz projektowanie eksploatacji dla rejonów eksploatacyjnych poniżej poziomu udostępnienia
  18. Opracowanie technologii izolacji wyrobisk w likwidowanej kopalni
  19. Projektowanie przewietrzania tuneli w trakcie ich drążenia i podczas eksploatacji
  20. Badania energetyczne wentylatorów kotłowych, pomp, sprężarek
  21. Obliczenia numeryczne oraz projektowanie eksploatacji dla rejonów eksploatacyjnych poniżej poziomu udostępnienia
  22. Obliczenia numeryczne wraz z analizą sieci wentylacyjnych projektowanych rejonów eksploatacyjnych w warunkach występowania zagrożeń: metanowego oraz pożarami endogenicznymi
  23. Badania oporu lutni wentylacyjnych

Zakres klimatyzacji kopalń

  1. Sporządzanie map izolinii temperatury pierwotnej skał dla projektowanych do eksploatacji poziomów i pokładów węgla i rud miedzi
  2. Ocena warunków geotermicznych w oparciu o mapy izolinii temperatury pierwotnej skał dla czynnych i projektowanych poziomów wydobywczych oraz pokładów węgla i rud miedzi
  3. Prognozowanie zagrożenia klimatycznego w wyrobiskach z wentylacją odrębną (lutniową)
  4. Prognozowanie zagrożenia klimatycznego w wyrobiskach z opływowymi prądami powietrza
  5. Badania i ocena stanu zagrożenia klimatycznego dla stanowisk pracy
  6. Opracowanie prognoz stanu zagrożenia klimatycznego dla projektowanych wyrobisk przewietrzanych wentylacją lutniową
  7. Opracowanie prognoz stanu zagrożenia klimatycznego dla projektowanych wyrobisk przewietrzanych wentylacją obiegową
  8. Projektowanie przewietrzania i klimatyzacji głębokich poziomów wydobywczych i całej kopalni
  9. Opiniowanie  profilaktyki stosowanej dla zwalczania zagrożenia klimatycznego
  10. Opracowanie projektów koncepcyjnych klimatyzacji grupowej
  11. Sporządzanie opinii rzeczoznawcy ds. ruchu zakładu górniczego w grupie XX (zagrożenie klimatyczne) dotyczące profilaktyki zapewniającej utrzymanie właściwej temperatury zastępczej klimatu w wyrobiskach wykonywanych w górotworze, którego temperatura pierwotna jest większa niż 40oC
  12. Badania cieplne urządzeń energetycznych
  13. Opracowanie skutecznych metod prewencji zagrożenia klimatycznego dla rejonów eksploatacyjnych
  14. Badania i wdrożenia rozwiązań poprawiających efektywność działania górniczych urządzeń chłodniczych
  15. Wykonywanie pomiarów i analiz efektywności działania górniczych urządzeń chłodniczych w oparciu o  pomiary „in situ”
  16. Ekspertyzy dotyczące obniżania kosztów klimatyzacji
  17. Określanie zasad zatrudniania górników w gorącym mikroklimacie

Zakres zwalczania zagrożenia gazowego

  1. Opracowywanie prognoz wydzielania się metanu do wyrobisk eksploatacyjnych, przygotowawczych i udostępniających
  2. Opinie dotyczące klasyfikacji pokładów węgla lub ich części oraz pól metanowych do odpowiednich kategorii zagrożenia metanowego oraz wyrzutami gazów i skał
  3. Klasyfikacja wyrobisk górniczych (pomieszczeń) do odpowiednich stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanu
  4. Kompleksowa ocena zagrożenia  metanowego oraz zagrożenia pożarami endogenicznymi w projektowanych rejonach eksploatacyjnych
  5. Symulacje i analizy rozkładu metanonośności w pokładach węgla
  6. Ocena kształtowania się zagrożenia metanowego dla ścian eksploatowanych przy uwzględnieniu warunków wentylacyjno-metanowych oraz zakresu stosowanej profilaktyki
  7. Opracowania bilansu akumulowanego metanu wolnego w wyrobiskach kopalni zlikwidowanej w przyjętym konwencjonalnie przedziale czasu w powiązaniu z hydrogeologią, tektoniką oraz uwarunkowaniami związanymi z sąsiadującymi kopalniami
  8. Prognoza możliwości wystąpienia zagrożenia gazowego na powierzchni w obszarze górniczym likwidowanej kopalni metanowej
  9. Badania kinetyki i intensywności dopływu gazów kopalnianych do strefy przypowierzchniowej na terenie obszaru górniczego zlikwidowanej kopalni
  10. Opracowanie metod aktywnego zwalczania zagrożenia gazowego w strefach przypowierzchniowych na terenach pogórniczych zlikwidowanych kopalń
  11. Opracowanie technologii stymulacji złoża w celu zwiększenia jego przepuszczalności i odmetanowana przedeksploatacyjnego pokładów węgla (hydroslotting), wsparcia CBM
  12. Ocena kształtowania się zagrożenia metanowego dla ścian eksploatowanych przy uwzględnieniu warunków wentylacyjno-metanowych oraz zakresu stosowanej profilaktyki w tym odmetanowania
  13. Opracowanie technologii pozyskiwania metanu ze złóż węgla oraz jego utylizacji
  14. Ekspertyzy dotyczące sposobu odmetanowania rejonów eksploatacyjnych
  15. Projektowanie systemów odmetanowania w kopalniach oraz trajektorii otworów kierunkowych.
  16. Badanie zagrożenia wyrzutami metanu i skał w pokładach węgla lub ich częściach w aspekcie klasyfikacji i ustalenia granic zaliczania do odpowiedniej kategorii zagrożenia wyrzutowego oraz zwalczania tego zagrożenia
  17. Opracowania bilansu akumulowanego metanu wolnego w wyrobiskach kopalni zlikwidowanej w przyjętym konwencjonalnie przedziale czasu w powiązaniu z hydrogeologią, tektoniką oraz uwarunkowaniami związanymi z sąsiadującymi kopalniami
  18. Prognoza możliwości wystąpienia zagrożenia gazowego na powierzchni w obszarze górniczym likwidowanej kopalni metanowej
  19. Badania kinetyki i intensywności dopływu gazów kopalnianych do strefy przypowierzchniowej na terenie obszaru górniczego zlikwidowanej kopalni
  20. Opracowania metod aktywnego zwalczania zagrożenia gazowego w strefach przypowierzchniowych na terenach pogórniczych zlikwidowanych kopalń
  21. Prognozowanie ujęcia metanu z otworów dołowych (CBM), powierzchniowych do pokładów dziewiczych tj. poza zasięgiem eksploatacji (CBM) w oparciu o wyniki modelowania numerycznego w programie Petrel, Eclipse, AnSys CFX

Zakres zagrożenia wyrzutami gazów i skał

  1. Opracowanie prognozy stanu zagrożenia wyrzutowego dla nowo udostępnianych i słabo rozpoznanych partii złoża/pokładów
  2. Wykonywanie pomiarów in-situ podstawowych wskaźników stanu zagrożenia wyrzutowego stosowanych w kopalniach węgla tj. intensywności desorpcji metanu, metanonośności, objętości zwiercin z otworu i zwięzłości, w celu wydania oceny aktualnego stanu zagrożenia wyrzutowego lub opracowania prognozy bieżącej
  3. Badania zagrożenia wyrzutami metanu i skał w pokładach węgla lub ich częściach w aspekcie klasyfikacji i ustalenia granic zaliczania do odpowiedniej kategorii zagrożenia wyrzutowego oraz zwalczania tego zagrożenia
  4. Przeprowadzenie kompleksowych badań pokładu węgla (skał) w celu określenia jego predyspozycji wyrzutowych, obejmujących poszerzone pomiary o tzw. właściwości sorpcyjne – tj. kinetykę sorpcji i efektywny współczynnik dyfuzji
  5. Wydawanie opinii dot. projektów technicznych robót górniczych prowadzonych w warunkach zagrożenia wyrzutowego oraz projektowanie rozcięcia złoża (pokładu) oraz systemu wentylacji i zabezpieczeń w warunkach w/w zagrożenia
  6. Wyznaczanie granic zaliczenia pokładu do odpowiedniej kategorii zagrożenia wyrzutowego oraz wydanie opinii dotyczącej możliwości wyłączenia części pokładu z granic jego dotychczasowego zaliczenia do odpowiedniej kategorii zagrożenia wyrzutowego
  7. Ocena skuteczności profilaktyki wyrzutowej stosowanej na kopalni oraz opracowanie profilaktyki (zasad) wykonywana określonych robót górniczych w strefach szczególnego zagrożenia.
  8. Badania izoterm sorpcji  w celu określenia ciśnień złożowych i predyspozycji wyrzutowych pokładu (występowania zjawisk gazogeodynamicznych)
  9. Wyznaczanie zasięgu stref odgazowania eksploatacyjnego w opiniowanym pokładzie oraz symulacji rozkładu metanonośności wtórnej w aspekcie opinii i prognoz dot. zagrożenia wyrzutowego
  10. Symulacje rozkładu zwartości metanu i ciśnień złożowych gazu w pokładzie
  11. Analiza zmian podstawowych wskaźników stanu zagrożenia wyrzutowego tj. intensywność desorpcji metanu, zwięzłość węgla oraz ocena wpływu zaburzeń geologicznych (stref uskokowych) na właściwości geotechniczne pokładu

 

  • Kompleksowa analiza chromatograficzna próbek powietrza kopalnianego w tym oznaczanie: CO, CO2, O2, CH4, C2H2, C2H4, C2H6, C3H6, C3H8 i H2.

    Chromatograf gazowy Agilent Technologies 7890B


    Chromatograf gazowy FISONS GC 8000
     

  • Badania laboratoryjne próbek z pokładów węgla dla uzyskania: charakterystyki węgla, ilości i składu gazów wydzielanych podczas utleniania w warunkach zbliżonych do adiabatycznych.

    Kalorymetr adiabatyczny do wyznaczania skłonności węgla do samozagrzewania

     

  • Badanie struktury i właściwości fizykochemicznych ciał stałych metodą sorpcji gazów i chemisorpcji (powierzchnia właściwa, objętość porów i rozkład porów)

    Stanowisko do wyznaczanie parametrów struktury węgli i innych materiałów
     
  • Badanie efektów cieplnych sorpcji tlenu na węglach kamiennych oraz analiza ilościowa i jakościowa gazowych produktów utleniania węgla. 

    Stanowisko do wyznaczania ciepła sorpcji tlenu oraz innych gazów na próbkach ciał stałych.
     
  • Analiza zawartości par wody ciężkiej w próbkach powietrza kopalnianego.

    Stanowisko do oznaczania par wody ciężkiej
     
  • Oznaczenie wskaźnika samozapalności węgla według normy PN-G-04558:1993 (metoda Olpińskiego)

     
  • Oznaczenie wilgoci w próbce analitycznej, wilgoci przemijającej oraz popiołu w węglu
  • Określanie stężenia gazu znacznikowego SF6 w próbkach gazów pobieranych w czasie badania kierunków migracji gazów w kompleksach zrobowych
  • Wykonywanie worków Tedlara o różnej pojemności na próbki gazowe

    Worek Tedlara

Od 1998 roku posiadamy akredytację Polskiego Centrum Akredytacji (Certyfikat Akredytacji AB 005).

  • Oznaczanie metanonośności metodą bezpośrednią - jednofazowej degazacji próżniowej.

     
  • Testy desorpcji metodą United States Bureau of Mines (USBM):
    - Określenie ilości gazu traconego, desorbującego, resztkowego,
    - Oznaczenie składu gazu desorbującego i resztkowego metodą chromatografii gazowej,
    - Wyznaczenie końcowej metanonośności.

    Stanowisko do testów desorpcji (USBM)
     
  • Oznaczenie parametrów fizykochemicznych paliw stałych:
    -zawartość popiołu (A),
    - wilgoć przemijającej (Wex),
    - wilgoć higroskopijna (Wh),
    - wilgoć w próbce analitycznej (Wa),
    - wilgoć całkowita (Wc),
    - zawartość części lotnych (Vdaf),
    - gęstość rzeczywista metodą piknometrii helowej (dr).
  • Badania desorpcji metanu z węgla w warunkach zmiennej wielkości naporu hydrostatycznego.

    Stanowisko do badań desorpcji w warunkach zmiennej
    wielkości naporu hydrostatycznego

     
  • Wyznaczanie wskaźnika zwięzłości skał w skali Protodiakowa (fz).
  • Analiza chromatograficzna powietrza kopalnianego: O2, N2, H2, CO2, CO, CH4, C2H6, C2H4.
     
     
  • Analiza chromatograficzna gazów: O2, N2, H2, CO2, CO, CH4, C2H6, C2H4, C2H2, C3H8, C3H6, n- C4H10.
  • Detekcja niebezpiecznych stężeń gazów palnych i toksycznych: O2, CO2, CO, CH4, H2S, SO2, NO2, NO, NH3.
  • Wyznaczanie kinetyki sorpcji metanu i parametrów sorpcyjnych:
    - efektywnego współczynnika dyfuzji (De),
    - pojemności sorpcyjnej (a),
    - pojemności sorpcyjnej w przeliczeniu na czystą substancję węglową (acsw),
    - czasu połówkowego sorpcji (t0,5),
    - współczynników izoterm sorpcji  w modelu Langmuira.

    Badania zmian sorpcji i desorpcji metanu na układzie grawimetrycznym
    GA-001 w celu wyznaczenia parametrów sorpcyjnych węgla

+ 48-32-259-2000